CHARAKTERYSTYKA GMINY BARCZEWO

Gmina Barczewo położona jest w środkowej części województwa Warmińsko – Mazurskiego, jest jedna z 12 gmin należących do powiatu ziemskiego z siedzibą w Olsztynie.

Miasto Barczewo położone jest w centralnej części gminy, a wokół niego skupia się 56 miejscowości. Na terenie gminy znajdują się 32 sołectwa. Miejscowości te zamieszkuje 16 144 mieszkańców, z tego 7 489 w mieście Barczewo, a na terenach wiejskich 8 655 osób.


Miasto i gmina Barczewo zajmuje powierzchnię ok. 32 000 ha, z tego ok. 10 000 ha stanowią lasy.

Gmina ma charakter typowo rolniczy.

Poza instytucjami samorządowymi w mieście rozwija się również drobna przedsiębiorczość i handel. W Barczewie znajduje się Powiatowy Dom Pomocy Społecznej oraz obwód drogowy Powiatowej Służby Drogowej. Są to instytucje o znaczeniu ponad lokalnym.

Zasoby naturalne przyrody i dziedzictwa kulturowego, zachowanie walorów krajobrazowych i estetycznych oraz efektywność ich wykorzystania stanowią podstawę rozwoju gospodarczego miasta i gminy Barczewo.

Środowisko przyrodnicze

Teren gminy jest pofałdowany. Około 5% powierzchni Gminy zajmują jeziora. Są to między innymi jeziora: Umląg, Kierzlińskie, Kiermas, Tumiańskie, Dobrąg, Pisz, Orzyc, Dłużek i Bartołt Wielki. Przez teren gminy przepływają dwie rzeki Kiermas i Pisa.

Główną rzeką przepływającą przez obszar Gminy Barczewo jest Pisa Warmińska, znana w kraju jako jedyna rzeka nosząca cztery różne nazwy na poszczególnych odcinkach. Zanim rzeka wpłynie do jeziora Dadaj nosi nazwę Dymer, na odcinku między jeziorem Dadaj a Tumiańskim – Dadaj, odcinek od jeziora Pisz do jeziora Wadąg to rzeka Pisa i wreszcie między jeziorem Wadąg a rzeką Łyną, do której wpada, nosi nazwę rzeki Wadąg. Drugą co do wielkości jest lewobrzeżny dopływ Pisy Warmińskiej, rzeka Kiermas, długości około 47 km. Również i ta rzeka zmienia wielokrotnie swoją nazwę. W górnym biegu nosi nazwę Kalwa, następnie Kośno, Kanał Kiermas i jako Kiermas wpada do Pisy.

Wody na terenie Gminy Barczewo to malowniczo położone jeziora, często z zalesionymi brzegami o urozmaiconej linii brzegowej. Charakteryzują się różnorodnością gatunków ryb, roślinności wodnej i szuwarowej, ptactwa wodnego oraz ssaków żyjących w tym środowisku.

Jeziora znajdujące się terenie Gminy Barczewo są pochodzenia polodowcowego. W zachodniej części gminy znajduje się największe pod względem powierzchni jezioro Wadąg – 494,5 ha. Jest to jezioro rynnowe o rozwiniętej linii brzegowej z trzema zadrzewionymi wyspami. Drugim pod względem wielkości jest jezioro Pisz (Pisa), o powierzchni 208,6 ha. Posiada ono rozwiniętą linię brzegową z licznymi półwyspami i zatokami. W środkowej części jeziora znajduje się duża zalesiona wyspa – Piski Ostrów.  Wyspa dzieli jeziora na dwa plosa: zachodnie i wschodnie. Do większych jezior również zaliczyć należy Dobrąg, Tumiańskie, Umląg i jezioro Kierzlińskie (Ar Duży), które jest najgłębszym jeziorem Pojezierza Olsztyńskiego – 44,5 m głębokości.

Oprócz wymienionych na terenie gminy jest też wiele mniejszych.

Wśród wielu gatunków roślinności wodnej i nadbrzeżnej najczęściej spotkać możemy: grążel żółty, grzybień, strzałkę wodną, moczarkę kanadyjską, pałkę szerokolistną i sitowie, na miłośników wędkarstwa czeka płoć, sandacz, sielawa, leszcz, szczupak, węgorz, sum, sieja czy okoń.

Lasy stanowią około 30% powierzchni Gminy. To dawna puszcza z przewagą drzew liściastych porastająca niegdyś te obszary. Dziś przemieniła się w lasy mieszane ze zdecydowaną przewagą sosny. Dominującym typem siedliskowym – stanowiącym prawie 50% powierzchni jest bór mieszany świeży. Oprócz sosen, świerków, brzóz, olch, dębów szypułkowych czy modrzewia europejskiego można spotkać drzewa rodem z Ameryki Północnej takie jak dąb czerwony, wejmutkę czy daglezję.

Występują tu jelenie, sarny, daniele, dziki, borsuki, lisy, jenoty, kuny (tumak i kamionka), gronostaje, łasice i zające. Można także spotkać żmiję zygzakowatą. Ciekawostką dla miłośników przyrody może się okazać występujący tutaj czarny bocian oraz ryś.

Bogactwo jezior, rzek i lasów stanowi dogodne warunki gniazdowania tak rzadkich ptaków jak orzeł bielik czy orlik krzykliwy. Z drapieżnych gniazduje tu również jastrząb, błotniak, kania czarna, myszołów, krogulec, kobuz. Można spotkać sowę uszatkę, włochatkę, płomykówkę i puszczyka. Na terenach podmokłych i jeziorach żyją łabędzie, czaple, kormorany, perkozy, wiele gatunków kaczek, łyski, mewy, rybitwy, bąki, bekasy, trzciniaki, zimorodki. Gnieżdżą się również żurawie. Nad wodami często spotykane są wydry, bobry i norki amerykańskie. Na polach spotykane są kuropatwy i przepiórki. To tylko nieliczne gatunki ptaków, które gniazdują na terenie naszej gminy. Część z tych ptaków: bielik, orlik krzykliwy, sowa włochatka, gągoł, kureczka nakrapiana, kureczka zielona wpisane są do Czerwonej Księgi.

Turystyka

Układ dróg wśród lasów i małych miejscowości umożliwia organizowanie pieszych  i rowerowych wycieczek. Warunki naturalne przyczyniły się do powstania w Gminie Barczewo wielu gospodarstw agroturystycznych, placów kempingowych i namiotowych, zajazdów i domów wypoczynkowych. Wiele gospodarstw rolnych w wyniku przekwalifikowania się na usługi turystyczne zdołało stworzyć wspaniałe miejsca odpoczynku, a dzięki odpowiedniej promocji jest już bardzo popularne wśród gości z całej Polski i z zagranicy.

Warunki naturalne umożliwiają nie tylko stworzenie bazy noclegowej i gastronomicznej ale również utworzenie ciekawych tras rowerowych, kajakowych i konnych.